Legal Insight
Μάρτιος 2025
Γιώργος Ψαράκης, ΜΔΕ, LL.M., Pgert
(αναδημοσίευση από Euro2day.gr)
Περίληψη: Ενώ αυξάνονται οι ρυθμίσεις μέσω εξωδικαστικού μηχανισμού, μεγάλο μέρος των συμφωνιών συμβιβασμού, ιδίως στα επιχειρηματικά δάνεια, ολοκληρώνεται μέσα στα γραφεία των Servicers μετά από διμερείς διαπραγματεύσεις (όπως αναφέρει και το ΥΠΟΙΚ «Η πρώτη δυνατότητα που έχουν στη διάθεσή τους οι δανειολήπτες είναι οι απευθείας διμερείς συμφωνίες με τις τράπεζες ή τους servicers, προκειμένου να ρυθμίσουν τις οφειλές τους ανάλογα με την πολιτική του κάθε οργανισμού»). Ωστόσο, ενδιαφέρον έχει να αποτυπωθούν οι τακτικές κάποιων Servicers στο δρόμο για την συμφωνία. Στο παρόν άρθρο, με αφορμή μια δικαστική απόφαση, αναφέρουμε τακτικές που χρησιμοποιούνται στη διαπραγμάτευση για τη ρύθμιση κόκκινων επιχειρηματικών δανείων.
Έχουμε πολλές φορές τονίσει ότι για τον Servicer σημασία έχει η ρευστοποιήσιμη περιουσία της επιχείρησης και των εγγυητών, από την οποία μπορεί τελικώς και να ικανοποιηθεί (τούτο ιδίως όταν η επιχείρηση δεν διαθέτει, λόγω των χρηματοροών της, δυνατότητα υποστήριξης κάποιου πλάνου αποπληρωμής). Αν μάλιστα ο πλειστηριασμός ακίνητης περιουσίας είναι κοντά, οι πιθανότητες για επίτευξη συμφωνίας χωρίς κάποια γενναία προκαταβολή απομακρύνονται.
Πρόσφατα δημοσιεύτηκε η υπ’ αριθ. 1042/2025 απόφαση του Πρωτοδικείου Αθηνών, με την οποία ακυρώθηκε δήλωση συνέχισης πλειστηριασμού σε βάρος εγγυητή επιχειρηματικού δανείου. Το ιστορικό της υπόθεσης αυτής ενδιαφέρει όλους τους συναλλασσόμενους με Servicers καθότι παρέχει μια ένδειξη περί των στρατηγικών που ενδέχεται να αντιμετωπίσουν.
Στην προκειμένη περίπτωση ο εγγυητής βρισκόταν σε διαδικασία διαπραγμάτευσης με τον Servicer και είχαν καταλήξει το 2023 στο τελικό ποσό της καταβολής. Το μόνο που έμενε ήταν να συμφωνήσουν στον χρόνο αποπληρωμής, που εκεί ο Servicer απαίτησε εξόφληση εντός 5 μηνών. Δεν υπήρχε αυτή η δυνατότητα εκ μέρους του εγγυητή και άρα οι διαπραγματεύσεις παγώσανε εν μέσω έντονης αντιδικίας. Μετά από ενάμιση έτος ο Servicer επανήλθε με νέο πλειστηριασμό, ενώ έλαβε χώρα τηλεδιάσκεψη όπου προτάθηκε από τον εγγυητή η εξόφληση του ίδιου ποσού, στο οποίο είχαν καταλήξει το 2023, εντός 2 ετών με το 35% αυτού, περίπου, να δίδεται ως προκαταβολή. Ο Servicer επιφυλάχθηκε τότε, ζητώντας λίγες μέρες προθεσμία ώστε να μπορέσει να εκτιμήσει εκ νέου την υπέγγυα ακίνητη περιουσία. Τελικώς, μετά από 2 βδομάδες απάντησε ότι δεν δέχεται κάποια πρόταση ρύθμισης καθότι είναι επωφελέστερο γι’ αυτόν να προχωρήσει με τον πλειστηριασμό. Τα λόγια του ήταν αυτά ακριβώς: «υπολογίζεται ότι η ανάκτησή μας μέσω της διαδικασίας αναγκαστικής εκτέλεσης είναι σημαντικά υψηλότερη από την ανάκτηση μέσω των ροών του προταθέντος πλάνου αποπληρωμής, με συνέπεια την απόρριψή του». Δεν έκανε κάποια πρόταση, απλώς απέρριψε κάθε συζήτηση περί συμβιβασμού.
Το περίεργο ήταν ότι 1,5 έτος πριν ο ίδιος Servicer είχε προτείνει ρύθμιση σε συγκεκριμένο ποσό με εξόφληση, όμως, εντός 5 μηνών. Μετά την απόρριψη της πρότασής του, ο εγγυητής προσέφυγε δικαστικά, με το Πρωτοδικείο Αθηνών να αναγνωρίζει τον καταχρηστικό χαρακτήρα της αντίδρασης του Servicer. Το επίμαχο χωρίο της απόφασης έχει ως εξής: "Εντούτοις, αν και η καθ’ ης η ανακοπή γνώριζε τα οικονομικά δεδομένα της πιστούχου εταιρίας και των υπέρ αυτής εγγυητών, οι οποίοι βρίσκονταν σε φάση ανάκαμψης από τα προηγούμενα έτη της οικονομικής κρίσης, αξίωσε, την 31η.05.2023, την καταβολή του ποσού αυτού …, σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα, ήτοι των μεν … ευρώ, εντός ενός μηνός από τη συμφωνία, του δε υπολοίπου των … ευρώ, εντός 5 μηνών από τη συμφωνία. Μη καταλειπομένου, έτσι, ενός εύλογου περιθωρίου ορισμένων ετών, και όχι ολίγων μηνών, προκειμένου να καταστεί εφικτή η εξόφληση του ορισθέντος, ως οφειλόμενου, ποσού των … ευρώ, συντάχθηκε η επίμαχη δήλωση συνέχισης πλειστηριασμού, ακόμη δε και μετά την πρόσφατη τηλεδιάσκεψη των αντιδίκων, στις 15.01.2025, η καθ’ ης απέρριψε την πρόταση του ανακόπτοντος και των λοιπών καθ’ ων η εκτέλεση, περί προκαταβολής ποσού … ευρώ, έναντι του χρέους των … ευρώ, και αποπληρωμή του υπολοίπου ποσού των …, εντός χρονικού διαστήματος δύο ετών, και υπαναχώρησε από τον αρχικό προσδιορισμό της ένδικης απαίτησης, προβάλλοντας, κατά τρόπο αόριστο, ισχυρισμούς περί αύξησης της αξίας των κατασχεθέντων ακινήτων, η οποία καθιστά επωφελέστερη, πλέον, για την επισπεύδουσα, τη συνέχιση της διαδικασίας της αναγκαστικής εκτέλεσης, ως προς άπαντες τους εμπλεκόμενους οφειλέτες".
Μετά από την απόφαση αυτή, ο Servicer επανήλθε προτείνοντας συμβιβασμό με καταβολή ποσού 22% περίπου υψηλότερου από αυτό που είχε προτείνει το 2023. Χωρίς κάποια ειδικότερη τεκμηρίωση ή επεξήγηση.
Αυτό που παρατηρούμε, μεταξύ άλλων, με παράδειγμα την παραπάνω ιστορία, είναι ότι αρκετές φορές στα επιχειρηματικά, κυρίως, δάνεια, η διαπραγμάτευση δεν γίνεται με αντικειμενικούς κανόνες και διυποκειμενικά ελέγξιμους υπολογισμούς. Αυτό έχει προσπαθήσει να εισάγει ο νομοθέτης με τον εξωδικαστικό μηχανισμό όπου, όπου ένας αλγόριθμος εξάγει μια πρόταση βάσει αντικειμενικών κριτηρίων (άδικων μερικές φορές αλλά αντικειμενικών). Στις διμερείς διαπραγματεύσεις, ωστόσο, επικρατεί, ενίοτε, το δίκαιο του πιο ισχυρού. Πολλές φορές νιώθεις ότι παίρνεις μέρος σε ένα τούρκικο παζάρι· ιδίως όταν ρωτάς τον συνομιλητή σου πώς κατέληξε στο ποσό αυτό της πρότασης ρύθμισης και η απάντηση που λαμβάνεις είναι ότι τα οικονομικά στοιχεία που τους έχουν δοθεί κρίθηκαν αναξιόπιστα· ή ότι για να προσφεύγεις στη δικαιοσύνη ως οφειλέτης και να έχεις συμβούλους δικηγόρους, έχεις κατά τεκμήριο μεγαλύτερη οικονομική δυνατότητα από αυτή που εμφανίζεις.
Δείτε όλα τα άρθρα
του Τραπεζικού Δικαίου