Η ρύθμιση των οφειλών στο Δημόσιο και τους Φ.Κ.Α. μέσω του Εξωδικαστικού Μηχανισμού του Ν. 4738/2020 μετά και τις αλλαγές του Ν. 5072/2023.

Legal Insight

Ιανουάριος 2024

Γιώργος Κεφαλάς, ΜΔΕ (mult.), M.Sc.

Γιώργος Ψαράκης, ΜΔΕ, LL.M., PgCert

(αναδημοσίευση από LAWYER)

Περίληψη: Στο παρόν σημείωμα εστιάζουμε στα πλεονεκτήματα του εξωδικαστικού μηχανισμού ρύθμισης οφειλών (όπως ισχύει μετά και τις πρόσφατες τροποποιήσεις του ν. 5072/2023), ιδίως όσον αφορά στη ρύθμιση οφειλών έναντι των δημόσιων φορέων, και στα οφέλη που μπορούν να αντλήσουν οι επιχειρήσεις μέσω μίας τέτοιας μακροπρόθεσμης ρύθμισης. 

Ο εξωδικαστικός μηχανισμός ρύθμισης οφειλών του ν. 4738/2020 έχει αναχθεί στο πλέον βασικό εργαλείο για τη ρύθμιση του ιδιωτικού χρέους όχι μόνο έναντι των χρηματοδοτικών φορέων (τράπεζες, servicers κλπ), αλλά ιδίως έναντι των δημόσιων φορέων, δηλαδή του Δημοσίου και των Φ.Κ.Α. (Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης).

Τα πλεονεκτήματα της εν λόγω ρύθμισης έναντι των δημόσιων φορέων συνοψίζονται στα εξής:

• Η πρόταση ρύθμισης προκύπτει από υπολογιστικό εργαλείο (αλγόριθμο) που συνεκτιμά την εισοδηματική και περιουσιακή κατάσταση του οφειλέτη (τα ακίνητα σε αξίες Ε.Ν.Φ.Ι.Α.), καθώς και τις δαπάνες του και τις ανάγκες της επιχείρησης σε κεφάλαιο κίνησης. 

• Οι μηνιαίες δόσεις αποπληρωμής μπορούν να φτάσουν τις 240 (20 έτη), δηλαδή διάρκεια πολύ μεγαλύτερη από κάθε άλλη ρύθμιση στο παρελθόν, αλλά κυρίως από τις πάγιες ρυθμίσεις των 12 και 24 δόσεων. 

• Το επιτόκιο της ρύθμισης είναι σταθερό 3% καθ’ όλη τη διάρκειά της. 

• Η ρύθμιση μπορεί, ανάλογα και με τη δυνατότητα αποπληρωμής κάθε οφειλέτη, να περιλαμβάνει διαγραφή προσαυξήσεων, τόκων, προστίμων, αλλά ακόμη και βασικής οφειλής (όχι όμως βασικής οφειλής από παρακρατούμενους και επιρριπτόμενους φόρους ή ασφαλιστικές εισφορές).

• Σε αντίθεση με ό, τι ισχύει για τη ρύθμιση των οφειλών προς χρηματοδοτικούς φορείς, στην περίπτωση της ρύθμισης οφειλών προς Δημόσιο και Φ.Κ.Α., γίνεται πάντα δεκτή από τα τελευταία η εξαγόμενη από τον αλγόριθμο πρόταση ρύθμισης, χωρίς να ελέγχεται η τυχόν βιωσιμότητα του οφειλέτη. 

• Μετά τη ρύθμιση της οφειλής, η επιχείρηση λαμβάνει φορολογική και ασφαλιστική ενημερότητα περιορισμένης κάθε φορά χρονικής ισχύος.

• Αναστέλλεται η λήψη αναγκαστικών μέτρων σε βάρος του οφειλέτη, ενώ μετά από σχετική αίτησή του, τυχόν κατασχεμένοι λογαριασμοί μπορούν να αποδεσμευτούν άμεσα για το μέλλον. 

• Για οφειλές που ρυθμίστηκαν, καθώς και εκείνες που γεννήθηκαν μετά την οριστική υποβολή της αίτησης και πριν την υπογραφή της ρύθμισης, δεν μπορεί να υποβληθεί νέα αίτηση, ακόμη και μετά την παρέλευση έτους. Με τον νέο νόμο (άρθρο 67) προβλέπεται ότι πριν τη χορήγηση της πρότασης, επικαιροποιούνται οι οφειλές, ώστε να περιλαμβάνονται στη ρύθμιση όλες οι οφειλές που υφίστανται κατά τον χρόνο της εκ νέου άντλησης.

• Μετά τη ρύθμιση μέσω του εξωδικαστικού των οφειλών του Δημοσίου, τυχόν νέες οφειλές που προκύπτουν θα πρέπει α) είτε να τακτοποιηθούν με την πάγια ρύθμιση των 2 έως 24 δόσεων (ν. 4152/2013), β) είτε να ενταχθούν κι αυτές στον εξωδικαστικό με αξιοποίηση της πρόσφατης διάταξης (ά. 117 ν. 5072/2023) που δίνει τη δυνατότητα υποβολής νέας αίτησης μέχρι 04/02/2024 για ρύθμιση οφειλών που βεβαιώθηκαν μετά από την ημερομηνία οριστικής υποβολής της τελευταίας αίτησης υπαγωγής, γ) είτε να ρυθμιστούν στο πλαίσιο του εξωδικαστικού αλλά μετά την παρέλευση 12 μηνών από τυχόν προηγούμενη ρύθμιση των παλαιών οφειλών (ά. 7 παρ. 3δ ν. 4738/2020). 

• Αναστέλλεται η ποινική δίωξη για τα αδικήματα της μη καταβολής χρεών και της μη καταβολής ασφαλιστικών εισφορών, ενώ με την ολοκλήρωση της ρύθμισης εξαλείφεται το αξιόποινο των πράξεων. 

• Βάσει του ν. 5072/2023 (άρθρο 64), την αίτηση μπορεί να υποβάλλει και αλληλεγγύως ευθυνόμενο πρόσωπο, όταν το νομικό πρόσωπο έχει λυθεί ή έχει παύει να υφίσταται. 

Από την οριστική υποβολή της αίτησης απλώνεται ένα δίκτυ προστασίας της επιχείρησης, καθώς, κατά το άρθρο 18 του νόμου, αναστέλλεται από το σημείο αυτό η αναγκαστική εκτέλεση σε βάρος του οφειλέτη, καθώς και η ποινική του δίωξη για τα παραπάνω αδικήματα. 

Από την έναρξη ισχύος του νόμου το 2021 χρησιμοποιούμε το εν λόγω εργαλείο, ρυθμίζοντας οφειλές επιχειρήσεων με σημαντικά οφέλη για τη βιωσιμότητά τους, καθώς ανακτάται η αναγκαία ρευστότητα για τη χρήση σε παραγωγικούς σκοπούς ή την εξυπηρέτηση λοιπών οφειλών. Ήδη σήμερα πολλές επιχειρήσεις – εντολείς μας έχουν υπαχθεί στον εξωδικαστικό μηχανισμό, εξασφαλίζοντας ρυθμίσεις με μεγάλη διάρκεια.

Ο εξωδικαστικός μηχανισμός, λοιπόν, ήρθε για να αποτελέσει ένα μόνιμο και σημαντικό εργαλείο αντιμετώπισης του ιδιωτικού χρέους.